Zeg eens eerlijk, voel jij je lichaam goed? Of ben je vooral een wandelend hoofd waar toevallig ook nog een lichaam aan vastzit? En neem jij af en toe dan ook bewust een moment om even bij jezelf in te checken? Of check je vooral (of alleen) in bij social media?

In deze blog leg ik meer uit over het belang van voelen. En ik leg je uit wat een lichaamsgerichte benadering je kan brengen. Lees je mee?

We zijn in deze maatschappij vooral gewend flink in ons hoofd te zitten. We analyseren, plannen, kijken vooruit, overwegen en ga zo maar door. En dat is belangrijk, want velen van ons worden daar ook voor betaald. Ons werk bestaat vaak voor een groot deel uit werken met het hoofd. Het hoofd is dus enorm belangrijk.

Je zou daardoor bijna vergeten dat er ook nog een lijf vastzit aan dat hoofd. Een lijf dat continue signalen afgeeft, maar die we soms niet meer zo goed kunnen voelen. Omdat de aandacht vooral bij het hoofd is. Bovendien kan de aandacht ook bewust van het lijf weggehouden worden, als overlevingsmechanisme. Vermijding is namelijk iets dat we allemaal, in min of meerdere mate, als copingsstijl hanteren.

Voelen kan behoorlijk ongemakkelijk, pijnlijk of verdrietig zijn. Vermijding heeft nut. Het houdt ons weg van het voelen. En dat helpt. Op korte termijn. Maar op langere termijn gaat het vaak klachten opleveren. Zowel fysiek als emotioneel en/of mentaal. We ervaren bijvoorbeeld spanningsklachten, hoofdpijn, onrustige darmen, lage rugpijn, zijn overdreven snel geprikkeld of geïrriteerd, reageren fel op een situatie die eigenlijk helemaal niet zo’n reactie ‘nodig had’, we voelen ons gejaagd, zijn cynischer of het zelfvertrouwen lijkt te zijn verdwenen. Om maar wat dingen te noemen.

Natuurlijk is het belangrijk om uit te sluiten dat er een specifieke (fysieke) oorzaak voor deze klachten te vinden is. Als dat niet het geval is, zou het zomaar kunnen zijn dat er teveel aandacht op het hoofd en te weinig (of geen) aandacht naar het lichaam gaat. Een teken dat je het vermogen om te voelen zou willen herstellen.

In mijn praktijk zie ik veel mensen die in hun hoofd leven. Ze voelen hun lichaam niet (goed) meer. Gevolg is dat ze voorbij hun eigen grenzen gaan, teveel doen en bijvoorbeeld volledig uitgeput raken. Dan kan de opdracht ‘voel eens welke emotie er nu te voelen valt’ best een uitdaging zijn.

Soms moeten we dus echt even terug naar de basis: Zitten op een stoel, je zitbotjes op het zitoppervlak voelen, de voetzolen op de grond. Daarna maak ik meestal de stap richting ademhaling en spierspanning. Hoe ontspannen zijn je nek, schouders en benen terwijl je zit? Zijn die volledig ontspannen, of is er spierspanning te voelen?

Hoe is de ademhaling? Kun je opmerken waar de ademhaling nu het beste te voelen is? In je buik of in je borst? Gaat hij snel of langzaam? Krijg je genoeg lucht binnen of moet je diep ademen?

Ogenschijnlijk simpele dingen, maar dit kan al een behoorlijke uitdaging zijn.

De tweede stap is verkennen van thema’s. Stel dat iemand het lastig vindt om grenzen aan te geven, dan doen we lichaamsgerichte oefeningen om met dit thema te werken. Je zult verbaasd zijn wat er ín het lichaam terug te vinden is.

Ik gebruik graag mezelf als voorbeeld om dit te verduidelijken aan de hand van een thema dat ik bij veel vrouwen terugzie: Ik ben iemand die makkelijk geeft. Ontvangen vind ik lastiger. Ik kan goed en makkelijk voor anderen zorgen. Kan me makkelijk verplaatsen in de ander (dat is dan weer wel heel handig in mijn werk), maar hou daardoor soms ook méér rekening met de ander dan met mezelf. Dat kwam tijdens een ‘simpele’ oefening in één van mijn opleidingen duidelijk naar voren.

We moesten op afstand van elkaar gaan staan. De één moest de ander met gebaren duidelijk maken tot hoever diegene naar je toe mocht komen lopen. Ik was aan de beurt. En ik had een goed contact met mijn medestudiegenoot. Ik voelde dat ik zin had in een knuffel van haar. Ik wilde haar dus eigenlijk blijven gebaren steeds dichter bij me te komen, zodat die knuffel mogelijk was. Maar terwijl mijn hand gebaarde dat ze dichterbij moest komen, ging mijn hoofd aan: wat nou als zij niet wil? Dan komt ze dus naar mij toe en wil ik even een knuffel terwijl zij dat niet wil. Wie ben ik om dat voor haar te bepalen? De twijfel sloeg toe en ik ging een beetje onduidelijk gebaren.

In het nabespreken hadden we het dus over dat moment. De opleider zei: ‘je bent dus gaan rekening houden met wat zij mogelijk wel of niet wilde, terwijl het nu ging om wat JIJ wilde. En je gaat er dus ook vanuit dat zij niet haar eigen grenzen kan aangeven. Als zij die knuffel niet wilde en dus niet dichterbij wilde komen, zou ze dat toch kunnen aangeven?’

Wow was dat even confronterend. Een oefening die zo simpel leek dat je je afvroeg wat dit in vredesnaam kon brengen, legde een gedragspatroon dat zo diep in mij zit, heel makkelijk aan de oppervlakte en werd volledig zichtbaar voor anderen.

De vervolgstap is dan natuurlijk om na te gaan op welk moment mijn hoofd aan de praat ging en hoe ik me op dat moment voelde. Want door dat op te merken, kon ik het gaan herkennen in andere situaties. Dat gaf me de mogelijkheid om bewuster te voelen en op basis daarvan te handelen. Ik leerde beter en sneller contact met mijn lichaam te maken.

Hoewel praten en analyseren veel helderheid kunnen geven, is het soms niet genoeg om ook echt van een patroon af te komen. En als je al veel in het hoofd zit, is het júist fijn om even niet dat hoofd te gebruiken maar de ingang van het lichaam te nemen. Niet makkelijk, maar wel heel waardevol. En dát is de kracht van lichaamsgericht werk.

Wil je weten wat ik voor je kan betekenen? Stuur me gerust even een bericht. Ik wissel graag van gedachten met je over of en hoe ik je kan begeleiden.

Sandrine Kwast

WEERinREGIE